‘Kurkurma: een krachtige kankerbestrijder’ lees je op internet. Mooi. Maar voordat je je cliënten adviseert om dit gele ‘wondergoedje’ dagelijks in te nemen, wil je eerst weten of de bewering klopt. Hoe weet je of een onderzoek betrouwbaar is? We hebben samen met epidemioloog Hessel Peters Sengers (32) een stappenplan gemaakt om je op weg te helpen.
In de media wordt vaak gechargeerd bericht gegeven, alhoewel het verschilt per krant. In kwaliteitskranten, zoals het NRC Handelsblad, legt een wetenschapper onderzoeken uit aan een leek. Maar bij populistische kranten of op sommige blogs gaat het vooral om pakkende koppen. Vraag je dan af hoe betrouwbaar de inhoud is.
Een voorbeeld van zo’n artikel:
‘Kurkuma: een krachtige kankerbestrijder’
Nieuw onderzoek heeft bewezen dat kurkuma als geneesmiddel tegen kanker kan worden ingezet. Kurkuma is een effectief middel gebleken tegen de fatale hersentumor GLIOBLASTOMA MULTIFORME. Glioblastoma zijn een groep cellen die ongecontroleerd groeien buiten de controle van de normale cellulaire mechanismen.
De stof kurkuma kent de meeste op-bewijzen-gebaseerde literatuur onder alle voedingsmiddelen. Kurkuma heeft een positieve werking op meer dan 700 genen en 100 verschillende werkingen zodra het de cel binnengaat. Kurkuma is het pigment dat aan de curry een gele sinaasappelkleur geeft. Het is vanwege de vele werkingsmechanismen niet alleen toepasbaar tegen kanker.
Niet voor niets wordt kurkuma al duizenden jaren gebruikt als geneesmiddel in de Indiase volksgeneeskunde (Ayurveda) en Chinese geneeskunst. Meest opmerkelijk is de genezende werking op ontstekingen. En chronische ontstekingen kunnen een onderliggende factor zijn in bijna alle chronische ziekten.
In een tijdschrift over voedingsbiochemie van juli 2011 (Journal of Nutritional Biochemistry in July) schrijven onderzoekers dat kurkuma het beste antwoord zou kunnen zijn op de dodelijke hersentumor bekend als glioblastoma (GBMs).
bron: http://www.wijwordenwakker.org/content.asp?m=P1708
Allereerst vraag ik me af: geldt het voor alle kankers? Nee, staat eronder, alleen bij een fatale hersentumor. En dan: als iets fataal is, wat is dan het effect? Leef je dan een paar dagen langer met een vervelende ziekte? Tegen een hele agressieve vorm van kanker, daar helpt kurkuma echt niet tegen. Zelfs chemotherapie helpt daarbij niet.
Een ander punt: krachtig. Hoe krachtig? Er staat geen grootte van effect bij. En ten opzichte van wat? Verder zie ik geen enkel kritiekpunt. Je gaat bijna denken: wauw, kurkuma redt de wereld. Dit is onrealistisch. Neem nooit zomaar informatie over uit zo’n soort bericht. Controleer de onderzoeken zelf. Hoe? Ga naar stap 2.
Er bestaan verschillende soorten onderzoeken. Het ene onderzoek is veel betrouwbaarder dan het andere. Hieronder vind je uitleg over de verschillende soorten in volgorde van betrouwbaarheid waarbij 1 (meta-analyse) het meest betrouwbaar is en 10 (reageerbuisstudie) het minst betrouwbaar. Controleer nu zelf op welke onderzoeken het artikel over kurkuma is gebaseerd en trek je conclusie.
ONDERZOEKSTYPEN NAAR BETROUWBAARHEID. INFOGRAPHIC CON AMORE/AK
Zijn de proefpersonen één keer gemeten of meerdere keren? Hoe vaker je meet, hoe betrouwbaarder het onderzoek. En: hoe meer proefpersonen, hoe kleiner je meetfout, hoe zekerder het resultaat. Soms wil een onderzoeker alleen weten of een bepaald medicijn überhaupt effect heeft. Dat kan hij wel met tien personen testen. Maar wil je weten of kurkuma echt tegen kanker helpt? Dan heb je zelfs aan 1000 mensen misschien niet genoeg. Om medicijnen als antidepressiva te testen worden soms 10.000 mensen onderzocht.
Stel, de onderzoeksvraag is: kan rood vlees darmkanker veroorzaken? En de onderzoeksgroep bestaat alleen uit mensen uit oost-Nederland, waar – hypothetisch gezien – veel rood vlees wordt gegeten. Dan kun je je dus afvragen of het resultaat van het onderzoek van toepassing is op alle andere Nederlanders.
Vertrouw je een onderzoek niet, zoek dan zelf naar onderzoeken in journals. Dit zijn online wetenschappelijke tijdschriften. Tegenwoordig vind je over elk onderwerp wel een journal. Zo bestaan er alleen al over homeopathie meer dan tien journals wereldwijd. Voordat een journal een artikel publiceert, testen vooraanstaande wetenschappers het op fouten. Belangrijke journals hebben een hoge ‘impactfactor’. Dat betekent dat de artikelen die zij publiceren vaak in andere tijdschriften worden geciteerd. Van veel journals moet je overigens wel lid worden of een artikel kopen als je iets wilt lezen. Maar steeds vaker bieden journals artikelen gratis aan. Gebruik Google Scholar of PubMed om gericht artikelen te zoeken op gebied van geneeskunde.
Hier vind je uitgebreidere checklists per onderzoekstype
En, is kurkuma nu wel of niet een ‘wondermiddel’?
Ik ben natuurlijk geen kurkuma-expert, maar mijn conclusie is: het is in elk geval vrij veilig in gebruik. Volgens zes experimenten kun je drie maanden lang acht gram kurkuma per dag gebruiken. Enige bijwerkingen zijn hooguit misselijkheid of diarree (bronnen: Chainani-Wu, N. (2003)/Safety and anti-inflammatory activity of curcumin: a component of tumeric (Curcuma longa)/The Journal of Alternative & Complementary Medicine, 9(1), 161-168.).
Als je naar onderzoeken kijkt op Pubmed, Google-scholar of Cochrane-library, lijkt kurkuma op wel 100 aandoeningen een positief effect te hebben. Er zijn alleen geen grote onafhankelijke experimenten gedaan die bewijzen dat je kanker met kurkuma kan bestrijden. De conclusie? Kurkuma is een gezonde aanvulling op je voeding en vooral erg lekker.
Lees hier het interview met epidemioloog Hessel Peters Sengers:
“De maatschappij staat steeds meer open voor complementaire geneeswijzen”