De enige manier om écht te begrijpen wat Ayahuasca kan brengen, is om het zelf te ervaren, vindt Con Amore journalist Marijke van der Linde. Ze woont een ceremonie bij met Shipibo-sjamanen uit de Amazone en komt oog in oog te staan met haar ‘demonen’.
Een intense pijn schiet als bliksemschichten door mijn lijf, alsof Ayahuasca zich door mij heen worstelt, op zoek naar de volgende blokkade. Ik lijk een laagje dieper in mijn bewustzijn terecht te komen en word heel angstig. Er komt ‘iets’ omhoog wat gezien en gevoeld wil worden, alleen durf ik het niet in de ogen te kijken en kan ik dus ook niet ontdekken wat het is. Ik kronkel en kreun, ga steeds verliggen, denk dat ik naar het toilet moet. Maar als ik op de wc zit komt er niets.
‘Iets’ wil eruit, maar het lukt me niet het toe te laten. Quinne brengt me tot drie keer toe heen en weer. “Zit je vast?”, vraagt ze. “Ik geloof het wel. Ik heb het gevoel dat ik iets onderdruk”, antwoord ik. “Wil je een chakra-voetmassage? Dat kan helpen met loslaten”, vraagt ze. Ik weet niets van chakra’s, maar het kan vast geen kwaad. Ik probeer me te focussen op Quinne’s vingers, die zich soepel onder mijn voetzolen maneuvreren. Normaal gesproken zou ik hier van genieten, maar ik zit zo in mijn hoofd dat ik gevoelloos lijk te zijn.
Chakra-massage
Als ze bij een specifieke plek komt, moet ik wel even huilen, dat blijkt mijn hartchakra te zijn. Bij een andere plek begint mijn lichaam hevig te schudden, telkens als ze me daar aanraakt, maar er komen geen emoties vrij. “Het lijkt alsof je hier een blokkade hebt”, zegt Quinne.
De plek blijkt verbonden te zijn met het zonnevlecht-chakra, die onder andere staat voor autonomie en eigenwaarde. Een ‘friendly reminder’ dat ik nog steeds teveel bezig ben met presteren en ‘pleasen’ om goedkeuring van anderen te krijgen. Met hard werken en ‘lief’ zijn, ook al gaat dit ten koste van mezelf.
Het zonnevlechtchakra bevindt zich wonderbaarlijk genoeg net onder de navel, een voor mij kwetsbare plek. Ik ben gediagnosticeerd met prikkelbare darm syndroom en heb veel spanningsbuikpijn. Het lijkt allemaal op z’n plek te vallen… Alleen helpt ook Quinne’s massage me niet naar de angst toe te gaan.
“Ik moet geloof ik weer naar de wc”, zeg ik. Als ik weer op mijn matrasje lig, met wederom een nutteloos toiletbezoek, word ik misselijk. “Ja, geef je maar over”, denk ik en ik stop mijn gezicht in een emmer. Ik hoop dat de angst dan in de emmer belandt. Mijn slokdarm trekt zich een paar keer samen, luide kreunen ontsnappen mijn keel… maar er komt niets.
Nu raak ik gefrustreerd. “Kom op”, zeg ik tegen mezelf. “Laat het er gewoon uit.” Ik hang wel een kwartier boven de emmer mezelf aan te moedigen. Maar natuurlijk valt overgave niet te forceren en ik schiet in de lach.
Relativeren
“Aaaah, wat een gedoe!”, roep ik wanhopig en lachend tegelijk. Om mij heen lachen mensen mee, ook de sjamanen. Iedereen lijkt mij te begrijpen. Op collectief niveau kijken we even naar het mens zijn. Het werkt relativerend. Het inzicht wat ik op dat moment krijg is: wat een gedoe is het toch om mens te zijn! Wat creëren we toch veel lijden met al dat denken en onderdrukken van onze gevoelens. We houden vast aan ellende en lopen rond met onverwerkte trauma’s en emoties. Vind je het gek dat we ziek worden?
Quinne komt weer naar me toe. “Mag ik je een advies geven? Ga gewoon weer liggen op je rug en probeer te ontspannen. Als je moet overgeven ben je zo bij de emmer. “Oh ja…”, zeg ik en giebelend ga ik weer op mijn matras liggen. Laat de controle maar los, denk ik. Maar ik blijf draaien en denken. Het is alsof de Ayahuasca en mijn ego met elkaar in gevecht zijn.
Overgave aan het leven is ook nogal wat, realiseer ik me. Dat betekent dat ik moet accepteren dat ik misschien tekort schiet in mijn werk en bij mijn vrienden en familie en dat ik – worst-case scenario – alleen, werkloos en dakloos achter blijf. Het houdt ook in dat ik de angst moet voelen dat ik misschien geen moeder word. Én dat ik op een dag dood ga…
“Ben je er al uit Marijke?”, vraagt Quinne een tijdje later. “Nee”, mompel ik lachend. “Je moet het toch echt zelf doen”, zegt ze. “Weet ik”, antwoord ik. Ik ben er nog niet. Ayahuasca begint uit te werken en ik val in een sluimerslaap.
De dagen erna
De dagen erna voelt mijn leven als overweldigend. De to-do-lijstjes in mijn agenda, die tientallen afspraken, appjes die beantwoord moeten worden, deadlines… Geen wonder dat ik slecht slaap: ik zit in een constante doe-modus en dat creëert stress.
Ik besluit vaker pauzes te nemen, af en toe een wandeling te maken en te mediteren. Tijdens een van die meditaties word ik herinnerd aan de ontroerende stilte die ik tijdens de ceremonie ook ervoer. Oh ja, die stilte zit gewoon in mij en ik kan er altijd naar terug keren, zeg ik tegen mezelf.
Ook durf ik een van mijn demonen in de ogen te kijken: misschien word ik geen moeder. Is dat echt zo erg? Zal ik minder gelukkig zijn? Ik besef dat er altijd gemis zal zijn, in welke situatie je ook verkeert. Want als je moeder bent, mis je waarschijnlijk juist weer je vrijheid. Die gedachte schept ruimte.
Maar het meest verwonderd ben ik over de verandering in mijn baarmoeder. Tijdens mijn eerst volgende menstruatie heb ik een dag pijn, maar minder dan normaal, en de overige dagen heb ik nergens last van.
Een paar weken later gebeurt er nog iets bijzonders: tijdens een tantra-avond word ik zacht aangeraakt door een paar vriendinnen. Een van hen legt een hand op het gebied rondom mijn baarmoeder en ik barst in tranen uit.
Riviertjes van verdriet lopen over mijn wangen en mijn lichaam begint te schudden. Ik weet niet waarom ik huil, maar het voelt goed, alsof ik aan het opschonen ben. En ondanks dat ik nog steeds sceptisch ben over energetisch werk; er lijkt toch echt een blokkade te zijn opgeheven. Een ding is zeker: deze manier van genezen reikt zoveel verder dan wat ik verstandelijk kan begrijpen.
Antwoorden
“Maar wat zit daar dan? Hebben de sjamanen nog iets gezegd?”, vraag ik Erik, die ik naderhand interview voor dit verslag. “Is het belangrijk om te weten?”, vraagt hij. Ze hebben een blokkade weggehaald, de klus is geklaard, zo denken ze. “In het Westen willen we alles verstandelijk begrijpen. Maar als je het echt wilt weten, ga naar binnen. Alle antwoorden zitten in jezelf.”
Volgens Erik gaat Ayahuasca over in verbinding staan met de natuur en jezelf, met je hart en je emoties. Bij de sjamanen is die connectie er nog. “Omdat we in het Westen in een geïndustrialiseerde, rationele, wetenschappelijke maatschappij leven, zijn we die connectie kwijt geraakt. Ik denk dat er daarom zoveel depressie is.”
Dat vindt de sjamaan in opleiding zo mooi aan Ayahuasca: een groot deel van de ceremonie gaat erover dat je zelf ontdekt hoe je jezelf kunt helen. “Je laat je niet genezen door een arts, maar gaat de confrontatie met jezelf aan. Elk mens is een universum op zichzelf: hoe kan een arts nou alle antwoorden hebben? Bovendien: Ayahuasca is geen wonderdrankje: je moet zelf aan het werk blijven. Daarom is het zo empowering.”
Zelf aan het werk blijven, tja. Goed punt. Ik heb mooie inzichten en een opgeheven blokkade, maar er valt nog een hoop te verwerken. De weken na de ceremonie heb ik last van stemmingswisselingen. Het ene moment lacht het leven me toe, het andere moment kleurt alles donker.
Ik heb het gevoel dat hetgeen wat ik tijdens de ceremonie niet kon toelaten nog sluimerend aanwezig is in mijn onderbewuste en worstelt om naar de oppervlakte te komen. Ik weet niet wat ik ermee moet en bel met Quinne. “Wat is je advies?”, vraag ik. “Nog een Ayahuasca-ceremonie bijwonen. Kom nog maar een keer. Je krijgt het van mij”, antwoordt ze.