Nieuwe hersenverbindingen
DMT maakt nieuwe verbindingen in je hersenen. Het roept associaties en herinneringen op, volgens Irene soms zelfs uit vorige levens. Gebeurtenissen die ver weggestopt zijn en allerlei problemen in het heden veroorzaken komen via visualisaties naar de oppervlakte om verwerkt te worden. Irene: “Mensen begrijpen eindelijk waarom ze bang zijn voor bepaalde zaken, kunnen die angsten overwinnen en helen. Vaak moeten ze ook overgeven en krijgen diarree. Je kunt het zien als een geestelijk en fysiek reinigingsproces.”

Irene is altijd erg onder de indruk van de verhalen van de deelnemers. Zo was er een man die eindelijk begreep waarom zijn oudere broer zelfmoord had gepleegd. Tijdens zijn trip of ‘reis’, zoals Irene het noemt, herinnerde hij zich weer dat zijn vader vaak ’s avonds naar zijn kamer kwam, maar vervolgens werd opgehaald door zijn oudere broer. ‘Kom maar bij mij’, zei hij. Nu begreep de man dat zijn broer hem wilde beschermen tegen het misbruik van zijn vader, maar op latere leeftijd niet met de herinneringen kon leven.

Oud zeer doorleven
Irene: “Hij was erg ontdaan en wilde zijn verhaal bij mij kwijt. Ik luisterde en zei toen: ‘probeer nu weer terug te gaan naar je gevoel’. Praten kan een manier zijn om gevoelens niet te hoeven toelaten. Maar zodra je het gevoel accepteert kun je pijnlijke herinneringen verwerken. Ook moedigen we aan om je ogen dicht te doen, dan word je niet afgeleid door je omgeving en anderen.” De man was dankbaar dat hij eindelijk begreep waarom zijn broer een eind aan zijn leven had gemaakt en de verdrongen gevoelens over het misbruik een plekje kon geven.

Irene herinnert zich ook nog een jongen van een jaar of twintig, die dacht dat hij dood ging. “Sommige mensen hebben enorme doodsangst en komen dat tijdens hun reis tegen. Dat kan heel heftig zijn. Ik stelde de jongen gerust. ‘Je gaat echt niet dood nu, maar joh, we gaan allemaal een keer dood. Wat is daar eigenlijk erg aan?’ Vaak moeten mensen hun demonen recht in de ogen aankijken en dan worden ze makke lammetjes.” Irene bleef bij de jongen zitten totdat hij weer rustig werd. ‘Doodgaan is helemaal niet zo erg. Ik ben dankbaar dat ik dat heb ervaren’, deelde hij later.

Volgens Irene helpt Ayahuasca relativeren. Je kunt van een afstandje naar jezelf kijken, met liefde en humor, en ziet heel duidelijk waar je prioriteiten liggen. Sommigen stoppen met hun baan, omdat ze al langer twijfels hadden en nu inzien dat ze meer tijd met hun gezin willen doorbrengen. Anderen maken eindelijk die geliefde reis of verbreken een relatie met een partner die niet meer bij hen paste. Ze durven eindelijk de knoop door te hakken.

Meer liefde, minder angst
“De grote gemene deler is meer liefde en minder angst. Dat vind ik zo’n mooi gegeven. Er zijn mensen die al jaren psychotherapie doen en zeggen: ‘ik had dit veel eerder moeten doen’. Ayahuasca is het beste antidepressivum dat er is. Je ziet naderhand ook het verschil. Mensen zien er zoveel gelukkiger uit. Ze lijken wel tien jaar jonger.”
Irene, die nu zo’n vier jaar begeleider is bij De Gewijde Reis, heeft vooral een faciliterende rol. Ze brengt de soms wat wankele deelnemers heen en weer naar het toilet, leegt de ‘braakbakjes’ en zet fruitschalen klaar voor na de ceremonie. Mensen die erg emotioneel zijn ondersteunt ze door bij hen te zitten of liggen. Een hand vast houden of een aai over de rug is soms al genoeg.

“Je moet goed kunnen invoelen en tegelijkertijd niet te snel ingrijpen. Mensen die huilen of boos zijn wil je niet meteen sussen. Dan zit je hun proces in de weg. Alleen als ze er niet uitkomen of de rest van de groep teveel beïnvloeden, grijp ik in.”

Training voor begeleiders
Begeleiders bij De Gewijde Reis krijgen een jaartraining van tien weekenden waarin ze zelf nog meer kunnen helen en tools meekrijgen om deelnemers te ondersteunen. Onder andere de methode Voice dialogue, het boek ‘Bevrijd je demonen’ en lichaamswerk komen aan bod. Omdat Irene zelf tijdens deze jaartrainingen veel heeft kunnen verwerken is ze naar eigen zeggen een betere begeleider geworden. “Ik draag minder eigen sores bij me en kan er daarom meer voor een ander zijn.”

Sommige begeleiders zetten lichaamsgerichte therapie ook in bij de deelnemers, wanneer ze stagneren in hun proces. Ze raken mensen voorzichtig aan op plekken waar lichamelijke blokkades zitten. Of helpen participanten op energetisch niveau met los laten. Vaak zijn zij lichaamsgericht therapeut.

Fysieke transformaties
Irene ziet niet alleen mentale transformaties. Sommige mensen helen ook van fysieke klachten. Zo werd een vrouw na een reis verlost van hevige nekpijn en vertelde een man na een bezoek aan de oncoloog dat de kanker in zijn been was verdwenen. Irene: “Dit zijn dingen die ik bijna niet durf te geloven, maar collega’s die al vijftien jaar begeleiden, durven tegen deelnemers te zeggen dat ze misschien wel van hun lichamelijke klachten bevrijd zullen worden.”

Voor de sjamanen in de Amazone lijken dit soort spectaculaire genezingen de normaalste zaak van de wereld. Ze hebben een holistische kijk op geneeskunde en zetten ayahuasca in als medicijn voor zowel psychische als fysieke klachten. Nekpijn zou natuurlijk heel goed veroorzaakt kunnen zijn door spanning en als die wegvloeit, verdwijnt ook de nekpijn. Irene gelooft ook dat veel ziektes ontstaan door zelfhaat. Ayahuasca cultiveert zelfliefde en daarom maken mensen volgens haar zulke enorme transformaties door.

Ze geeft als voorbeeld de oprichtster van de Santo Daime kerk in Nederland, waar vanuit katholieke en sjamanistische context ayahuasca wordt gedronken. De stichter kampte met een hersentumor en Nederlandse artsen gaven haar nog maar een half jaar te leven. Ze vertrok naar de Amazone, dronk liters ayahuasca en leefde nog zo’n 35 jaar. Gedurende die periode zette ze de kerk in Nederland op waar ze honderden mensen met onder andere ernstige heroïneverslavingen en doodswensen hielp genezen.

Zelfhelend vermogen
“Er is nog geen reguliere geneeskundige verklaring voor de werking van ayahuasca, maar het lijkt alsof het zelfhelend vermogen van het lichaam in werking wordt gezet. De man met kanker in zijn been zei: ‘het was alsof er allemaal kleine mannetjes van alles aan het repareren waren’.”

Irene – die geneeskunde studeerde en jarenlang als doceerarts op de trombosedienst werkte – merkt dat er vanuit de reguliere hoek steeds meer belangstelling komt voor het geheimzinnige medicijn uit de Amazone. Artsen die zelf goede ervaringen hebben of positieve verhalen horen van patiënten proberen collega’s te enthousiasmeren en ayahuasca bespreekbaar te maken bij verenigingen. LSD werd vroeger ook ingezet als therapeutisch middel, totdat het verboden werd. Toch wordt er vaak met argusogen naar ayahuasca gekeken.

Irene: “Medici zijn bang om controle te verliezen en dat is natuurlijk begrijpelijk. Trauma’s kunnen inderdaad getriggerd worden en mensen met een bepaalde gevoeligheid kunnen in een psychose terecht komen, maar dan nog is de vraag: is dat slecht? Is het niet iets waar iemand doorheen moet om te helen?”

Ze verwijst naar de documentaire en conferentie Crazywhise: een andere kijk op psychoses, waar wordt besproken hoe inheemse stammen zoals de Aboriginals en Indianen kijken naar psychoses. Zij zien het bijvoorbeeld als een bepaalde gave om dingen helder te zien. Een psychologische crisis is misschien wel een potentiele mogelijkheid tot transformatie.

Risico’s
Toch worden mensen met psychotische neigingen niet bij De Gewijde Reis toegelaten. Je kunt ook niet meedrinken als je bepaalde medicijnen slikt zoals antidepressiva. In combinatie met ayahuasca kan de bloeddruk stijgen en dat vormt een risico voor onder andere mensen met een slecht hart. Irene: “We nemen het zekere voor het onzekere.”

De risicogevallen daar gelaten; Irene denkt dat het voor iedereen goed is om ayahuasca een keer te ervaren. “Je wordt milder in je oordeel over jezelf en anderen. Dat kan de wereld alleen maar goed doen. Maar, waarschuwt ze: je moet er wel klaar voor zijn om je angsten onder ogen te komen.”