Autisme bestrijden met het ketogeendieet. Diabetes voorkomen met een zetmeel- en suikerarm voedingspatroon. Langer leven als veganist. Deze vijf documentaires - met ieder hun eigen standpunt - laten zien hoeveel impact voeding heeft op onze gezondheid.
The Magic Pill
In deze documentaire op Netflix bespreken artsen, diëtisten en specialisten de medische voordelen van een dieet met weinig koolhydraten en veel vetten. Oftewel: het voedingspatroon van onze voorouders, die jagers en verzamelaars waren. En waarop we - volgens de geïnterviewden - nog steeds fysiologisch en genetisch geprogrammeerd zijn.
Dus weg met melk, koekjes, frisdrank en alle andere bewerkte en suikerrijke producten, die vol zitten met allerlei onnatuurlijke ingrediënten. Ook pasta, wraps, brood en zelfs die pot linzen mogen in de prullenbak. Ons lichaam zet zetmeel uit granen en peulvruchten namelijk om in glucose en wanneer dat niet wordt verbrand door beweging, wordt het opgeslagen als vet en ligt overgewicht en daaraan verwante ziektes op de loer.
Kijk maar naar de Aboriginals. Voordat de Europeanen met hun Westerse dieet voet aan wal zetten, stierven de oorspronkelijke bewoners van Australië aan ouderdom of werden misschien opgegeten door een haai. Nu kampt ongeveer de helft met diabetes. Ook worden velen getroffen door hart- en leverziekten en astma.
Wat moeten we dan eten? Veel gezonde vetten: olijfolie, kokosolie, avocado, eieren, vette vis, vlees en bouillon van botten. Glucose vervangen met vet. Met vet als brandstof voor je lichaam blijf je op gewicht en voed je je hersencellen.
Vandaar dat dit ketogeenachtige of Paleodieet in sommige ziekenhuizen wordt ingezet als medicijn tegen autisme of ADHD. Uit onderzoek komt ook naar voren dat kankercellen leven van glucose, vandaar dat het elimineren van suiker en zetmeel mogelijk kanker tegen gaat.
Voeding als medicijn: The Magic Pill heeft een mooie invalshoek. En je ziet met eigen ogen hoe patiënten met autisme, diabetes en kanker gigantisch opknappen dankzij het ‘vettendieet’. Maar de documentaire laat wel een aantal belangrijke zaken buiten beschouwing.
Wat moeten vegetariërs en veganisten eten? Waarom worden de zeer nadelige effecten van de vleesindustrie op het milieu niet genoemd? En het feit dat rood vlees geassocieerd wordt met kanker? De volgende documentaire die we bespreken werpt een heel ander licht op vleesconsumptie.
What the Health
Na het zien van deze documentaire op Netflix wil je direct veganist worden. What the Health is een follow-up van de met prijzen bekroonde documentaire Cowspiracy. De Amerikaanse filmmaker Kip Andersen duikt wederom in de dubieuze wereld van de vlees- en zuivelindustrie en onthult feiten waar je haren van overeind gaan staan.
Al heel zijn leven volgt Kip adviezen van diverse gezondheidsorganisaties op, in de hoop te ontkomen aan zijn slechte genen. Hij komt namelijk uit een familie waar diabetes, hartziekten en kanker veel voorkomen. Maar op een dag leest hij een angstaanjagend bericht in de media: bewerkt vlees is kankerverwekkend. Een conclusie die de Wereldgezondheidsorganisatie legt na een meta-analyse van 800 studies wereldwijd.
Bacon, salami, ham en hotdogs zijn even giftig als sigaretten en asbest. Maar dit is oud nieuws, ontdekt hij later. Er zijn diverse studies die aantonen dat naast kanker, ook diabetes, auto-immuunziekten en hart- en vaatziekten gelinkt zijn aan dierlijke producten en sommige onderzoeken zijn al vijftig jaar oud.
Waarom waarschuwt het Amerikaanse kankerinstituut er dan niet voor? En de Diabetesvereninig? Sterker nog: ze adviseren op hun website zelfs om vlees en zuivel te eten, met recepten met gehakt en hamburgers er al. Wat blijkt? Alle organisaties worden gesponsord door tientallen bedrijven uit de vlees- en zuivelindustrie.
Het is duidelijk: we moeten het heft in eigen handen nemen. Maar waarom zijn dierlijke producten dan zo ongezond? Cholesterol wordt genoemd, dat maakt je bloed dik en kleverig, plakt aan je aderwanden en beïnvloed je hormonen. En schadelijke bacteriën uit dood vlees rommelen met je afweersysteem.
Maar ook de manier waarop vlees geproduceerd wordt, is allesbehalve gezond, wordt verteld. Dieren leven vaak in vervuilde omgevingen, dicht op elkaar, in hun eigen ontlasting of naast dode dieren. Wist je dat er wetten zijn die omschrijven hoeveel pus melk mag bevatten? Dieren die wij eten krijgen groeihormonen, antibiotica en medicijnen toegediend. En dan hebben we het nog niet eens over het grond- en luchtvervuiling en het broeikaseffect.
Maar we hebben toch melk nodig voor sterke botten? En eiwitten voor de bouw van onze cellen? Onzin, beweren geïnterviewde artsen in deze documentaire. Je kunt alles wat je nodig hebt halen uit planten, granen en bonen. Studies laten zien dat een plantaardig dieet hartziektes, diabetes, beroertes, hartaanvallen, astma en osteoporose kan terugdraaien.
Deze huiveringwekkende documentaire eindigt gelukkig met een positieve noot en oplossing… Een must-see voor iedereen die belang hecht aan individuele en collectieve gezondheid.
The Truth About Carbs
Wist je dat een aardappel gelijk staat aan negentien suikerklontjes? En een schaaltje witte rijst aan twintig suikerklontjes? Deze onschuldig ogende producten staan namelijk bol van de ‘slechte’ koolhydraten: zetmeel en suiker. Ze worden in je lichaam afgebroken in glucose; daar haal je energie uit. Maar dat wat je niet verbrandt, wordt opgeslagen als vet.
Niet zo vreemd dus, dat we met z’n allen steeds dikker worden en vaker chronische ziekten krijgen die daaraan gelinkt zijn, zoals darmkanker en diabetes type 2. Koekjes, broodjes, wraps, pasta-to-go, frisdrank: we leven in een wereld vol lekkere, kant-en-klare zetmeel- en suikerrijke producten en bewegen over het algemeen te weinig.
Maar hoe herken je slechte koolhydraten en hoe ga je er slimmer mee om? Op die vragen zoekt de Britse volksgezondheidsarts Xand van Tulleken - die zelf ooit 120 kilo woog - in deze documentaire op Videoland het antwoord.
Niet alle koolhydraten zijn slecht: vezels in groente en fruit zijn ook koolhydraten en goede bacteriën, die onze darmen beschermen, zijn er dol op. Omdat vezels langzaam energie afgeven en een voller gevoel geven, maken ze ons niet dik.
Bloemkoolrijst, knolselderij, extra donkere chocolade met fruit: je krijgt voedingstips om zetmeel- en suikerarm te eten en wordt bijgepraat over resistent zetmeel, een koolhydraat in volkoren producten die wij niet omzetten in glucose, maar in andere stoffen die ook goede bacteriën voeden.
Verder komen twee artsen aan het woord die campagne voeren voor een zetmeel- en suikerarme levensstijl en iemand met pre-diabetes die zijn medicijnen heeft vervangen met het dieet. Je leert over de link tussen darmkanker en onvruchtbaarheid en slechte koolhydraten. En ontdekt hoe je toch wit brood en pasta kunt blijven eten.
The Truth About Carbs heeft geen extreme invalshoek over voeding. Je kunt van alles een beetje eten en dat maakt gezond eten een stuk toegankelijker.
In Defense of Food
Wat moeten we eten om gezond te blijven? Wetenschappelijk schrijver Michael Pollan zoekt het antwoord. Ook deze documentaire, te zien op Videoland, onthult de link tussen voeding en chronische ziekten als diabetes type 2 en darmkanker, alleen is bewerkt voedsel de boosdoener.
De voedingsindustrie speelt telkens slim in op de behoeftes van de consument, maar niet op ons het voordeel, is de boodschap. Neem de uitkomst van het bekende onderzoek over vet, dat aderen zou doen dicht slippen en diabetes en hartkwalen veroorzaken. Opeens lagen de supermarkten vol met allerlei producten met weinig vet.
Toen duidelijk werd hoe belangrijk vitamines zijn, lokten de verpakkingen de consument met ‘extra toegevoegde vitamine C’ en ‘antioxidanten’. Alleen zaten diezelfde producten ook vol met suiker, zout, kleurstoffen, conserveermiddelen… Gezond eten gaat niet over een bepaald nutriënt, zoals vet. Het gaat over een gebalanceerde combinatie van nutriënten.
Kijk maar naar de plekken waar mensen van de natuur leven in plaats van fabrieken. Binnen inheemse stammen komen westerse ziektes als kanker en diabetes nauwelijks voor. De populaties worden gezond oud. Wat ze eten? Veel planten, aardappelen, bonen, volkoren granen en een beetje vlees.
Eigenlijk is het antwoord op de vraag ‘wat moeten we eten om gezond te blijven’ heel simpel. Eet echte voeding, niet te veel en vooral plantaardig. Eet van de groente- en fruitafdeling, zonder schreeuwende etiketten. Hoe stiller het eten, hoe gezonder. In Defense of Food brengt wellicht niets verrassends aan het licht, maar wel een ‘oh-ja, zo zat het’: een goede reminder dus.
Broodje gezond
Is elke dag een ei nu wel of niet gezond? Hoe biologisch is biologisch eigenlijk? En zijn E-nummers echt zo schadelijk? In deze seriereeks van KRO-NCRV, gratis te bekijken op NPOstart, duiken de presentators in de zin en onzin van voedselhypes en ontrafelen gezondheidsmythes. Vers versus blik, detox, darmflora, soja, melk, vitaminepillen: elke aflevering staat een onderwerp centraal.
Ondanks dat het programma wat populistisch is: bouwvakkers worden geïnterviewd over Yakult en de presentatrice eet elke dag een ei om te kijken of haar cholesterol omhoog is gegaan, wordt er erg interessante informatie naar boven gehaald.
Je hoort het standpunt van verschillende specialisten en wetenschappers over eieren, e-nummers en probiotica. En soms ontdek je zaken die je misschien liever niet wilt weten, zoals de bacterie in Yakult afkomstig uit menselijke poep… Broodje Gezond kijkt lekker weg en werpt een nuchtere, wetenschappelijk blik op voeding en gezondheid.