Genezen met suikerpillen, zoutoplossing-injecties of nep-operaties? Het gebeurt regelmatig tijdens placebo-gecontroleerde studies. Maar het zelfhelend vermogen - wat het placebo-effect in wezen is - kun je ook zelf aansturen.
‘Op een prachtige dag in april 1986 was ik zo bevoorrecht om te worden aangereden door een jeep…’, schrijft de Amerikaanse schrijver, spreker en coach Joe Dispenza in de inleiding. De toen 23-jarige chiropractor brak zes wervels, kampte met compressiefracturen in vijf borstwervels en de lendenwervel vanaf zijn schouderbladen tot aan zijn nieren.
Wilde hij ooit nog kunnen lopen, dan waren twee Harrington-staven van dertig centimeter aan weerszijden van zijn wervelkolom onvermijdelijk, zeiden de artsen. Dat weigerde Joe, wetende dat handicaps en chronische pijn inherent zijn aan zo’n operatie.
Zelfhelend vermogen
‘Ik wilde een beroep doen op mijn zelfhelend vermogen, ook al nam ik een gigantisch risico. Ik geloofde toen al dat ieder mens een intelligentie bezit dat ons ondersteunt, beschermt en heelt. Ieder moment opnieuw. Daar wilde ik mee in contact komen.’
Wekenlang lag hij plat op bed en reconstrueerde in gedachten zijn wervelkolom. ‘In tijden van crisis of trauma besteden we te veel tijd aan nadenken over wat we niet willen, in plaats van wat wel willen.’
Dus verving Joe elke gedachte over pijn of verlamming met positieve gedachten over een herstelde wervelkolom, rechtop douchen of een strandwandeling. ‘Ik visualiseerde een beoogde toekomst en mijn lichaam begon te geloven dat het al in die toekomst was.’
Het kostte ongelooflijk veel doorzettingsvermogen en concentratie. ‘Een van de moeilijkste dingen die ik ooit heb gedaan’. Maar negen en een halve week na het ongeval stond Joe op van zijn bed en liep zijn leven in, zonder gipskorset of chirurgische ingreep. Hij was volledig hersteld. Nu, dertig jaar na het ongeval, heeft hij vrijwel nooit pijn in zijn rug gehad.
Body-mind-connectie
Niet verwonderlijk wijdde hij zijn leven aan onderzoek naar de mind-body-connectie. Zijn ongeluk en wonderbaarlijke herstel gaf hem een nieuwe levensmissie. Hij volgde weer universitaire colleges en bestudeerde de nieuwste research binnen de neurowetenschap.
Ook vervolgde hij zijn postdoctoraal-opleiding in beeldvorming van het brein, neuroplasticiteit, eugenetica en psycho-neuro-immunologie (het effect van gedachten en gevoelens op het immuunsysteem). En reisde hij naar verschillende landen om zoveel mogelijk patiënten over spontane remissie te interviewen.
Zijn bevindingen lees je in dit boek vol persoonlijke verslagen, recente ontdekkingen op het gebied van de epigenetica, neuroplasticiteit en psycho-neuro-immunologie en opmerkelijk wetenschappelijk onderzoek over het placebo-effect, dat Joe op heldere en verhalende wijze toegankelijk maakt.
Het placebo-effect
Neem de vrouw die een decennialang met depressie kampte en na een antidepressivumstudie enorm opknapte, ondanks het feit dat ze in de groep zat die placebo kreeg. Of de veteranen die gekweld werden door artrose en op wonderbaarlijke wijze genazen dankzij knieoperaties die niet hadden plaatsgevonden.
Hun geloof in iets buiten henzelf maakte hen beter. Maar stel dat mensen in zichzelf geloven in plaats van iets buiten henzelf? Deze vraag staat centraal in dit boek.
Placebo’s werken zelfs als je weet dat je het neemt, bewijst de studie van Harvard in 2010 onder mensen met het prikkelbare-darm-syndroom. De groep patiënten die geen pillen kregen ervoeren na drie weken tweemaal zoveel symptoomverlichting, vergelijkbaar met de echte medicatie.
Onze innerlijke apotheek
'Ons lichaam is in staat een groot aantal biologische chemicaliën te produceren die ons beschermen tegen pijn, helpen om te slapen en ons immuunsysteem een boost geven. De kunst is om die interne opslagplaats van farmaceutica te activeren’, aldus Joe.
Hoe doe je dat? Positief denken speelt een grote rol, illustreert Joe onder andere met onderzoeksresultaten van diverse grootschalige studies, zoals die van de Yale-universiteit. Optimisten zijn fysiek en mentaal gezonder: ze lijden minder pijn, hebben meer energie, kunnen beter omgaan met sociale activiteiten, voelen zich gelukkiger en leven langer.
Hun instelling heeft onder andere een gunstige werking op bloeddruk, cholesterolniveaus en lichaamsgewicht. Wist je dat na het kijken van een comedyshow al een toename hebt van antilichamen? Zo helend zijn positieve gevoelens.
Nocebo-effect
Andersom werkt het net zo, het zogeheten nocebo-effect: een onschadelijke stof die dankzij hoge verwachtingen schadelijke effecten veroorzaakt.
Een goed voorbeeld zijn de pionierende onderzoekers in Japan, die ontdekten dat proefpersonen ook reageerden op ongevaarlijke plantjes met huiduitslag en jeuk, als ze dachten dat het een giftige klimop was.
En wat dacht je van de man die stierf nadat hij hoorde dat hij kanker had, hoewel uit de lijkschouwing bleek dat de arts een verkeerde diagnose had gesteld. Je ziet: artsen kunnen doden of genezen met woorden. Want het lichaam ervaart wat de geest gelooft.
Alles begint met een gedachte
Helder en gedetailleerd legt Joe iedere schakel uit in de keten van oorzaak en gevolg, die begint met een gedachte en eindigt met een biologisch feit. Zoals hoe je lichaam toegang kan krijgen tot stamcellen om nieuwe, gezonde cellen te maken op beschadigde plaatsen.
We denken elke dag 60.000-70.000 gedachten en 90 procent van die gedachten zijn precies hetzelfde als die van de dag ervoor. Met die gedachten creëren we dezelfde hersenactiviteit, die dezelfde hersencircuits activeert en chemie produceert, die op hun beurt weer dezelfde eiwitten en genen aansturen en het lichaam in dezelfde staat van hoedanigheid houden.
Je kunt je voorstellen dat als je ziek bent en telkens vooral denkt aan ziek zijn, je waarschijnlijk ook ziek blijft. Als je hoort dat je kanker of diabetes of hebt, roept dat een hele reeks gedachten, beelden en emoties op, die vervolgens weer golven van verdriet, angst en zorgen oproepen. Dat geldt ook voor oplopende emoties en onverwerkte trauma’s, die volgens Joe vaak de oorzaak zijn van de ziekte zelf.
Je lichaam maakt stresshormonen aan, het immuunsysteem draait overuren en je activeert dezelfde genen, die net als tandwielen van een auto gaan slijten. Het lichaam maakt eiwitten met zwakkere structuren en minder functies. Je wordt ziek en veroudert.
Scheppen & vernieuwen
Gelukkig bruist ons lichaam van verandering. Onze hersenen krioelen van schepping en vernietiging van neurale verbindingen, aldus Joe. We kunnen onze hersenen opnieuw vormgeven. Ook wel ‘zelf-aangestuurde neuroplasticiteit’ genoemd. Naarmate we nieuwe dingen leren en nieuwe ervaringen hebben in ons leven, maken onze neuronen nieuwe verbindingen en worden hersencircuits fysiek dikker, als een brug die verstevigd wordt.
Bij de gevoelens die we oproepen komen allerlei hormonen en neurotransmitters vrij, zoals serotonine, dopamine, oxytocine, adrenaline of cortisol, die over die stevige brug met diverse hersencircuits uitgewisseld kunnen worden.
Je kunt je voorstellen wat er gebeurt als je telkens de gedachtes ‘ik ben altijd ziek’ vervangt met ‘ik ben gezond’ en inbeeldt hoe je leven eruitziet als je gezond bent. Je roept dan positieve emoties op en dompelt je lichaam onder in de neurochemie die er zou zijn als die toekomst er al was.
Alleen al het zogeheten knuffelhormoon oxytocine wordt in verband gebracht met de groei van meer bloedvaten in het hart, stimulering van het immuunsysteem, verhoging van de maagmobiliteit en normalisering van de bloedsuikerspiegel.
Je vormt zelf je hersenen en je lichaam door de gedachten die je denkt en de emoties die je voelt. En omdat je hersenen en lichaam het verschil tussen het echte en het ingebeelde niet herkennen, kun je elk moment beginnen met positief denken. Ook als je nog ziek bent.
Het onderbewuste aansturen
Maar je kunt dopamineniveaus niet met je bewuste denken beïnvloeden, evenals nieuwe en gezonde eiwitten aanmaken of kraakbeen herstellen. Volgens Joe moet je het onderbewuste activeren, de geest die al weet hoe dit genezingsprocessen werken.
En dan komt mediatie om de hoek kijken. Mediteren helpt je voorbij analytisch denken en brengt je in contact met je innerlijke wereld van gedachten en gevoelens, oftewel: het onderbewuste.
In zijn boek wijdt Joe twee hoofdstukken aan meditatieoefeningen, die speciaal gericht zijn op het genezen van lichamelijke aandoeningen, maar ook voor het verbeteren van elk ander aspect in je leven.
Ook de valkuilen worden uitgebreid besproken, want om echt iets te veranderen is toewijding en doorzettingsvermogen nodig. Nieuwe verbindingen in de hersenen kunnen na drie weken al geslonken zijn naar de originele vorm, als je nieuwe gedachten, gedrag en ervaringen niet actualiseert.
Kanttekingen
Ook plaats Joe de nodige kanttekeningen: positief denken gaat niet over ontkenning en niet alle ziekten en kwalen hebben de oorsprong in ons denken. Er worden wel degelijk baby’s geboren met aandoeningen en een ongeluk kun je niet altijd voorkomen. Maar je kunt wel je toestand veranderen, wat de oorzaak van je kwaal ook is. En zo ontkracht de schrijver de mythe dat onze gezondheid buiten onze controle staat.
Joe geeft wereldwijd workshops en helpt mensen genezen van MS, Parkinson, kwaadaardige tumoren en tig andere aandoeningen. Hij coacht patiënten waarvan artsen zeggen dat ze nooit zullen genezen. Zonder pillen, injecties of operaties. Een goede ziektekostenverzekering, dit boek.
Meer weten over het placebo effect? Lees het blog 'De kracht van placebo' door Albert Jansen
Benieuwd naar het boek? Bestel Joe Dispenza - Jij bent de Placebo (via succesboeken.nl)